1876 میلادی – 1255 شمسی

اولین سری تصویری ناصر الدین شاه معروف به سری 4 جور

در آگوست 1876 به سفارش “گوستاو ون ریدرر” رئیس اتریشی پست ایران این تمبرها به روش تایپوگرایی در چاپخانه دولتی اتریش در وین به چاپ رسید. طرح تمبر، تصویر ناصرالدین شاه به رنگ سیاه روی زمینه شبکه‌ای رنگی چاپ شده است. تمبرهای 1 ، 2 ، 10 شاهی به تعداد 250 هزار عدد و تمبر 5 شاهی به تعداد یک میلیون در ورق های 100 عددی در ردیف‌های 10×10 به چاپ رسیده‌اند . طرح سیاه رنگ تصویر ناصر الدین شاه در ابعاد 22/5×18 میلیمتر و طرح رنگی زمینه در ابعاد 25×20 میلیمتر چاپ شده است. در تمبر 10 شاهی زمینه کمی کوچکتر می‌باشد.

رنگ آمیزی تمبرها مطابق شرح زیر می‌باشد.

یک شاهی: سیاه و بنفش
دوشاهی: سیاه و سبز
پنج شاهی: سیاه و قرمز
ده شاهی: سیاه و آبی

جدول زیر ترتیب دندانه‌گذاری این سری ناصری چهارجور را مشخص می‌کند

چاپ دوم – سری بواتال سال ۱۸۸۹- ۱۲۶۸

در سال ۱۲۶۸ خورشیدی فابوس بواتال فرانسوی تمبرهایی شبیه به تمبرهای ناصری چهارجور و دور الوان ناصری را به چاپخانه سلطنتی اتریش سفارش داد. در نمونه‌های چهارجور بواتال یک نیم‌دایره کوچک و یک نقطه در داخل زمینه سفید کراوات شاه وجود دارد که تمبرهای اصل ندارند.

تمبرهای تقبلی سری اسپیرو

تمبرهای تقلبی شبیه به تمبرهای ناصری چهارجور در چهار رقم ۱ تا ۱۰ شاهی در دندانه‌های نامنظم وجود دارند که روی کاغذ سفید بی‌چسب در ورق‌های ۲۵تایی ( ۵ در ۵) چاپ شده و با مهرهای نقطه‌ای مربعی باطل شده‌اند. با توجه به تشابه خصوصیات این نمونه‌ها با تمبرهای تقلبی کشورهای دیگر گه توسط برادران اسپیرو چاپ شده می‌توان نتیجه گرفت که این سری نیز توسط آن‌ها چاپ شده است (منبع: کاتالوگ دروه ناصرالدین شاه – مهرداد صدری)

پاکت پستی تمبردار – سال ۱۸۷۹

گوستاو ین ریدرر سفارش چاپ 300000 هزار پاکت پستی که تمبر 5 شاهی سری 4 جوور روی آن به چواپ رسیده است را به چاپخانه دولتی اتریش داده بود، ولی مصرف این پاکت ها در شبکه پستی رایج نگردید در نتیجه از طرف مقامات اجازه داده شد که تمبر های چاپ شده روی پاکت‌ها بریده و به صورت تمبر با الصاق مجدد روی مرسولات پستی مصرف شوند. در راهنمای تمبرهای نوشته ایران نوشته آقای فریدون نوین و ارقام زیر کاتالوک شده اند.

به علت کمبود تمبر در بعضی از مراکز پستی از تمبر های سری 4 جور نصفه مصرف شده است. تمبر های 2 ، 5 و 10 شاهی بصورت نصفه افقی یا عمودی در شهرهای رشت، شیراز و کاشان مصرف شده اند. مصرف تمبر های 1 شاهی بصورت نصفه افقی با سورشارژ shahy 5 یا shahi 5 دیده شده است. نوع اول سورشارژ به رنگ سیاه و نوع دوم به رنگ سیاه متمایل به سبز است. گفته می‌شود که این عمل کار آقای F.A Stahl رئیس وقت پست تبریز و بدون مجوز از Riederer رئیس کل پست انجام شده است. این تمبر ها احتمالا بصورت واقعی در تبریز، ارومیه، خوی و مراغه مصرف شده اند که به علت کمبود تمبرهای 5 شاهی در این شهر ها بوده. البته این مطلب دارای شبهه بسیاری است. از این سورشارژ روی تمبر 10 شاهی نصفه تقلبی وجود دارد. آقای اشتال تمبرهای 5 شاهی نصفه و 2 و یک شاهی نصفه با مهر۲ ۱/۲ به رنگ آبی و قرمز داخل یک بیضی را روی کارتهای چاپ روسیه و چاپ ایران الصاق و در تبریز مصرف نموده است.

منبع: انجمن مطالعات تمبرشناسی ایران و راهنمای IPG

عکس مقاله از سایت tambr.net